Antalya’da seralara zarar veren hortum ve fırtınaların da etkisiyle ocak ayında en yüksek fiyat artışı gıda grubunda yaşandı. Uzmanlar, gıda fiyatlarında belirgin bir düşüş görülmediği sürece yıllık enflasyonda yükselişin devam etmesini bekliyor.
Ocakta bir önceki aya göre sınırlı yükselişle yüzde 20,35’e çıkan yıllık TÜFE, üç ayın ardından yönünü tekrar yukarıya çevirdi. Ekonomistler, bu gelişmede özellikle aylık yüzde 6,43 ve yıllık yüzde 30,97 artış gösteren gıda fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğunu söyledi.
Ocak ayında TÜFE yüzde 1,06 arttı ve yıllık enflasyon 0,05 puanlık yükselişle yüzde 20,35’e çıktı. Ocakta aylık ve yıllık en yüksek artış sırasıyla yüzde 6,43 ve yüzde 30,97 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda oldu.
Ekonomistler, geçen ay Antalya’da etkili olan hortum, dolu ve fırtına sebebiyle ekili yaş sebze-meyve bahçelerinin ve seraların ağır hasar gördüğünü, bunun da fiyatlarda sert artışları beraberinde getirdiğini söyledi ve şubatta yıllık enflasyonun yükselişini sürdürebileceğini dile getirdi.
“Yıllık enflasyon düşüşüne ara verdi”
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, gıda fiyatları artışının bekledikleri gibi yüzde 6’lı seviyelerde gerçekleştiğini söyledi. Giyim fiyatlarındaki mevsimsel düşüşün ise ocak ayı için beklentinin üzerinde göründüğünü belirten Tokalı, “Bu durumda şubat ayına kalan indirim mevsimselin altında kalabilir. Kira artış oranı ise düşen talep ortamında düşük kalıyordu, geçen ay ciddi bir yükseliş var. Dezenflasyon süreci açısından önemli” dedi.
Tokalı, yıllık enflasyondaki düşüşün ocak ayıyla birlikte ara vermiş olabileceğini değerlendirdi.
Gıda fiyatlarında ciddi aşağı yönlü bir düzeltme gerçekleşmediği sürece, yıllık enflasyondaki yükselişin devam edebileceği tahminlerini koruduklarını söyleyen Tokalı, enflasyonda kalıcı düşüşün ağustos ayından itibaren gerçekleşebileceği ve yılı yüzde 17,5 seviyesinde kapatabileceğini dile getirdi.
Tokalı, şunları kaydetti:
“Yıllık enflasyonun ilk yarıda yüzde 20-22 aralığında dalgalanabileceği, sonrasında kalıcı düşüş trendine girebileceği yönündeki tahminimizi koruyoruz. Çekirdek enflasyondaki düşüşün ocakta devam etmesi destekleyici ancak şubat ayından itibaren burada da dezenflasyon sürecine ara görebiliriz. Bu durumda, destekleyici küresel ortama karşın, TCMB faiz indiriminde beklemeyi tercih edebilir. Faiz indiriminin mayıs ayında başlayabileceği ve bu yıl içinde toplam 250 baz puanlık indirim görebileceğimiz yönündeki tahminimizi koruyoruz.”
“Üçüncü çeyrekte baz etkisi ile sert gerileyebilir”
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi de, gıda fiyatlarının enflasyonu belirgin artırıcı yönde etkilediğini, gıda dışı diğer gruplarda fiyat gerilemeleri veya düşük fiyat artışlarının görülmesinin dengeleyici etki yaptığını söyledi.
Gıda enflasyonunun işlenmemiş gıda fiyatları kaynaklı sert yükseldiğine dikkati çeken Bürümcekçi, şu değerlendirmelerde bulundu:
“TÜİK’in hesaplamasına göre geçen yıl ocak ayında işlenmemiş gıda fiyatları aylık yüzde 1,58 artarken, bu yıl ise yüzde 12,33 artış gösterdi. Dolayısıyla işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 27,09 seviyesinden yüzde 40,54’e yükselirken, işlenmiş gıda fiyatları yıllık artışı ise yüzde 22,15’e geriledi. Böylece, gıda fiyatlarının yıllık artış hızı yüzde 30,97’ye yükseldi. Enflasyon Raporu gıda fiyatı varsayımının (yüzde 13) belirgin üzerinde kaldı. Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 10 civarında olan gıda fiyatlarının 2019 yılındaki seyri enflasyonun yılı TCMB’nin yüzde 14,6 olan tahmininden sapma konusunda önemli belirleyicilerinden biri olacaktır.”
Bürümcekçi, manşet enflasyonun ilk yarıda yüzde 20’nin üzerinde kalabileceğini, gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamalarının enflasyon üzerindeki risklerin yönünü belirleyeceğini dile getirdi.
Kurlarda yeni bir şok olmaması durumunda yıllık enflasyonun ilk yarıda yüzde 20-22 aralığında seyretmesini beklendiğini ösyleyen Bürümcekçi, “Üçüncü çeyrekte baz etkisi ile yüzde 13-14 aralığına sert gerilemesi, son çeyrekte ise tekrar yükselerek yılı yüzde 16-17 aralığında bitirmesi olası duruyor” diye konuştu.
“İlk yarıda yüzde 18-20 aralığında olabilir”
Deniz Yatırım Stratejisti Orkun Gödek ise gıda tarafından beklenen yükselişin geldiği, işlenmemiş gıdada aylık yüzde 12,33, taze meyve ve sebzede ise yüzde 29,71 artışların yaşandığını söyledi.
Giyim ve ayakkabı ile konut fiyatlarında ocak ayında düşüş gerçekleştiğini belirten Gödek, “Altın hariç dayanıklı mallar grubunda eksi performans dördüncü ayda da devam ediyor. Yılın ilk yarısı için konsensüs olan yüzde 18-20 aralığında enflasyon seyri düşüncesini korumaya yeterli. ÜFE cephesinde de henüz net baskı emaresi yok” ifadelerini kullandı.
